Gewoontegetrouw waren we in de decembermaanden te gast bij Frans Gommans in Lottum, maar hij heeft verhuisplannen en daarom was deze locatie niet meer beschikbaar. Met een kleine ommezwaai zijn we bij Hans van den Brandt in Grubbenvorst terecht gekomen. Voor velen bekend als feestlocatie “Ut Modderpedje” tijdens het Asperge Weekend. De ambiance is bijzonder geschikt voor een café Parler bijeenkomst, maar daarover later.

Na de nieuwsbrief stroomden de belangstellende leden toe. Een verrassing was dat Marc van Zundert ons een traktatie (uit de Belgische keuken) voor de koffie/thee beloofde. De aanmeldingen kwamen uiteindelijk op 31 leden uit.

Na het welkomstwoord met wat mededelingen en opmerkingen en met een inhoudelijk woord van Ben, waarbij hij onder meer betoogde dat de bedrading, als kritisch element in de Traction, de volle aandacht moet krijgen, togen we aan de slag. Eerst naar buiten voor een demonstratie “kabelboompje fikken”. Deze demonstratie sprak boekdelen. Nadat de connectie tussen twee uiteinden van een kabel in de kabelboom was gemaakt met de accu, begon het zelfs na twee à drie seconden al flink te roken en in een mum van tijd was de kabelboom over de gehele lengte flink aan het roken en gloeien. We stonden verbaasd te kijken en realiseren ons wat er kan gebeuren bij een fikse kortsluiting.

Tijdens de demonstratie kwam de stroomonderbreker ter sprake, die in vele Tractions is geïnstalleerd als noodmaatregel, om bij onheil alle stroom uit te schakelen of om accuverlies door zwerfstromen(ook wel lekstromen genoemd)tegen te gaan bij lange stilstand. Ad bevestigde dat een stroomonderbreker zeker nuttig is onder voorwaarde dat de massa wordt uitgeschakeld en niet zoals bij de meeste Tractions het geval is de voeding(plus). Deze voorziening heet in de volksmond niet voor niets de ‘massapik’.

Bij veel Tractions is inderdaad de onderbreker in de kabel vanaf de plus geïnstalleerd . In de basis logisch, omdat aan die kant ook de startmotor zit. Voor de werking maakt het niets uit, onderbreken is onderbreken.

Maar voor de veiligheid maakt het wel uit. Als de onderbreker in de plus is opgenomen kan bij het vervangen van de accu de metalen sleutel sluiting maken tegen de carrosserie of de motorkap. Dit is een heel heftige kortsluiting die gemakkelijk tot brandwonden en oogletsel door vonken kan leiden.

Enigszins verdoofd door dit gebeuren terug aan de ‘Stammtisch’ in de warme ruimte. De aftrap door Ad kreeg van meet af aan een aandachtig gehoor van de aanwezigen met de stelling, dat veiligheid niet alleen de techniek als remmen, banden enz. betreft, maar ook een goede voorziening aan de nodige elektra. Immers we moeten kunnen starten, claxonneren, richting aangeven en de verlichting aan zetten. Allemaal veiligheid aspecten.
Na een korte maar heldere introductie door Ad over de elektrische installatie van de Traction waarin, via uitgedeelde sheets, achtereenvolgens het motorcircuit, het laadcircuit en de verbruikers werd toegelicht waren de geesten rijp voor het ‘hoofdgerecht’ van de sessie, met name het zekeren van de bedrading.
Nadat iedereen was voorzien van een, alleszins begrijpelijk, installatie-schema op A3 formaat, hetzij van vóór dan wel ná 1952, ging Ad uitgebreid in op de drie gezekerde circuits, die in rood op het schema stonden ingetekend. Het gaat bij de drie circuits om de (gebruikers)aansluiting op de ampèremeter van respectievelijk het contactslot, de laadstroom en de 1e (bovenste) stop van het grote aansluitblok onder het dashboard. Geadviseerd wordt om voor deze aansluitingen een draad met een kerndoorsnede van minimaal 6 mm², Voor de ‘voeding’ van de ampèremeter (vanaf de accu) dient een draad met een kerndoorsnede van 10 mm² te worden toegepast. Met betrekking tot het zekeringskastje kan gekozen worden uit een traditioneel model of een moderne versie met steekzekeringen en led-verklikkers die oplichten na kortsluiting. Geadviseerd wordt om bij toepassing van een traditioneel kastje vooral een kastje met glazen zekeringen te gebruiken en geen keramische zekeringen. Ter afsluiting van het zekeringenplan werd door Ad een toelichting gegeven op de geadviseerde ‘zwaarte’ van de zekering bij de onderscheidene circuits die rechtsboven op het schema stonden aangegeven.


Als volgende item werden de ‘verbindingen’ door Ad aangesneden.
Een verbinding geeft altijd weerstand in de kabelgeleiding dus de verbinding moet zo perfect mogelijk worden uitgevoerd.
Van groot belang is onder meer de kwaliteit van de connector ofwel kabelschoen. Als mogelijke leverancier wordt ‘electronica-online.nl’ getipt. Connectoren zijn al dan niet geïsoleerd verkrijgbaar met een oogje (bij een schroefverbinding) of als schuifverbinding (stekker en contrastekker). De Traction is ruim voorzien van connectoren met een oogje door het systeem van verbindingen via de aansluitblokken met schroefdoppen. Het toepassen van een gekartelde veerring wordt aanbevolen om de kabeloogjes goed op elkaar te drukken bij het aandraaien van de schroefdop; voorkomt ook lostrillen. Bij het maken van een schuifverbinding heeft de platte stekker de voorkeur boven een bus-stekker. Niet-geïsoleerde connectoren kunnen zo nodig met krimpkous alsnog worden geïsoleerd.
Het aftakken van een draad via een klemmetje dat beide draden perforeert wordt dringend afgeraden in verband met de bijkomende schade aan de draadkern. Beter is een goede verbinding te maken met hiervoor beschikbare connectoren.
Het vertinnen van (de kern van) een draadeinde, alvorens een connector aan te brengen, wordt door Ad zonder meer afgeraden. Een en ander heeft te maken met het uitzetten en krimpen van tin bij verwarming respectievelijk afkoelen waardoor de verbinding slechter wordt (dus meer weerstand) en bovendien minder flexibel met kans op breuk. Tin is namelijk een zacht materiaal en heeft geen enkele veerkracht.
Er zijn krimptangen in de handel voor geïsoleerde en niet-geïsoleerde kabelschoenen en de krimptang heeft veelal een zeker bereik bv. voor draad met een kerndoorsnede van respectievelijk 1 mm² tot 6 mm². Het is dus zaak om een tang met het gewenste ‘bereik’ te kiezen. De prijzen variëren van ca. € 15 tot € 80 afhankelijk van kwaliteit en duurzaamheid. Kijk naar www.hbm-machines.com en naar artikel nr. 5321 voor de krimptang voor de geïsoleerde kabelschoenen en naar artikel nr. 7381 voor de krimptang voor niet-geïsoleerde kabelschoenen. Een behoorlijke krimptang is verreweg te verkiezen boven de ‘hobbytangen’.
NB
In het huis- en tuininstallatiegebeuren is het bij het maken van verbindingen (schroefje) beter om een ‘adereindehuls’ te gebruiken in plaats van vertinnen van een draadeinde . Het vastklemmen van een adereindehuls gebeurt uiteraard met een adereindehulskrimptang. Voorts zij vermeldt dat ‘kroonstenen’ van origine van keramisch materiaal werden gemaakt in plaats van de huidige kunststofuitvoering. Gebruik deze nooit in een auto.

De onderbreking door twee praktische lessen over het maken van goede connectoren aan kabels, betekende dit een bevestiging van hetgeen we uitgelegd hebben gekregen, wat en hoe dit altijd moet gebeuren

In twee groepen werd door Ad en Ben ook het deugdelijk gereedschap getoond en afgerekend met goedkoop(blinkend) spul in de uitverkoop. Ervaren werd dat je toch krachtig moet knijpen om de connectie op een goede wijze te realiseren. Met “kantoorhandjes” lukt dat niet, was de reactie van menigeen.
In de buitencategorie connectoren liet René Methorst zien welke tang nodig is om een kabeloog of een accuklem op een accukabel te persen. Het hoeft geen betoog dat we in deze categorie het best de diensten van René in kunnen roepen. De aanbevolen minimale kerndoorsnede van de accukabel voor een Traction is 50 mm²

De lunch met de handmade goulashsoep van de Sligro betekende, dat er druk gesproken over de ervaringen en wetenswaardigheden. Ook de 6 cilinder van Hans werd nog bewonderd.

Na de lunch was het weer verzamelen aan de ‘Stammtisch’ voor de laatste items van deze sessie.
Als eerste item ging Ad uitvoerig in op de noodzaak van een deugdelijke aardeverbinding voor het goed functioneren van gebruikers. Hierbij is de ‘coque’ (de zelfdragende romp) van de Traction de ideale aarding. Geadviseerd wordt om de gebruikers altijd te aarden op de coque. Ook een stevige aarding van het motorblok op de coque wordt aanbevolen. Dit heeft zijn voordelen. De motor plus versnellingsbak/differentieel is namelijk verend opgehangen met het gebruik van veel rubber. De grootste stroomgebruiker, de startmotor, zit hier ook op en de benodigde stroomsterkte wordt door slechte overgangen, schakelstangen enz. overgebracht. Een stuk flexibele geweven koperband tussen chassis en de startmotor ophanging zal vooral bij 6 volt een veel beter startvermogen geven.

Ben nam het stokje even over met een betoog over het zelf maken van een kabelboom. Bij de volledige restauratie van zijn 11 Commerciale (1956) in de jaren 1980-1986, heeft hij ook de gehele bedrading vervangen. Als ‘mal’ is hierbij de originele kabelboom gebruikt die is gespijkerd op een plaat van ca. 2 x 1 m. De gebruikers zijn op de plaat aangegeven en via een nummering is de loop en lengte van de onderscheidene draden te volgen. De mal is beschikbaar voor collega-traxionisten die ook een nieuwe kabelboom willen maken. De mal is wel aan een upgrade toe. Door de plaat scharnierbaar te maken wordt het transport gemakkelijker, de spijkers zijn inmiddels wat roestig en de legenda behoeft verbetering. Voor een en ander wordt gezorgd voordat de mal in de roulatie kan. Je kunt hiervoor contact opnemen met Ben Mooren

Als laatste item van de sessie wordt een tabel uitgereikt waarop bij een gegeven kerndoorsnede van een draad de maximaal toelaatbare stroomsterkte (ampère) staat aangegeven en dat voor verschillende situaties als daar zijn: meerdere kabels in kabelboom of buis, meeraderige kabel en vrij liggende kabels. Ad geeft een toelichting over het gebruik van de tabel.
Omgekeerd kun je via een gegeven vermogen (lees het aantal Watt) en een gegeven voltage
(6 of 12 V) de stroomsterkte (ampère) in een kabel berekenen. (P = U x I of Watt = Volt x Ampère)
Bij de berekende stroomsterkte (ampère) kan dan de noodzakelijke kerndoorsnede van de draad worden afgelezen. Daarna werd het enigszins rumoerig aan de ‘Stammtisch’ en leek het een mooi moment om een punt achter de sessie te zetten.

Het einde van de dag, waarin we ook veeeeel documentatie hebben ontvangen ter ondersteuning van evt. vervanging van kabelbomen, of aanbrengen van zekering circuits. Deze komen ook nog digitaal ter beschikking. We sloten we af met dank aan de gastheer/vrouw Jacqueline en Hans van den Brandt, Marc van Zundert voor zijn traktatie en…. met unanieme acclamatie voor de presentatoren Ad en Ben, dat ze volledig geslaagd zijn in het overbrengen van de onderwerpen. Dit smaakt naar meer en geeft verwachtingen voor het volgend jaar.

Marc werd even nog in het voetlicht gezet, omdat hij voor het laatst in de rol en functie zit van voorzitter van de afdeling. Op 20 januari 2019 zal de bestuurswisseling op de nieuwjaarsreceptie en ledenvergadering plaats vinden. Komt allen tezamen op die dag.

De attentie aan Hans, Ben en Ad werd een belofte, die nog wordt nagezonden.

Ben Mooren, Ad van der Vleuten, John Branderhorst.

P.S.

Alle gegevens en voorgestelde veranderingen gaan uit van een Traction die nog de originele of een nagemaakte kabelboom heeft en ook nog op 6 volt werkt. Waar nodig is in de uitgereikte documentatie de 12 volt wijzigingen aangegeven. Ook gaan we ervanuit dat er geen andere instrumenten of verdelers worden gebruikt. Controleer dit bij twijfel en pas de montage van zekeringen aan de bestaande situatie aan.

Alle verstrekte documentatie is na te lezen, down te loaden en/of uit te printen via onze eigen site of via deze link: Techniek/documentatie.

{gallery}tanzuid/sleuteldagen/sleutel20181208{/gallery}